تئوری موسیقی برای آموزش گیتار – جلسه اول
موضوع مقاله: بافت موسیقیایی، اکتاو، میزان و کلید های موسیقی (مفاهیم مهم تئوری موسیقی برای شروع یادگیری گیتار)
گردآوری: موسسه dordo
بافت موسیقیایی در تئوری موسیقی (musical texture):
در طی قطعه موسیقی زمانی ممکن است ملودی بدون همراهی، گاهی چندین ملودی همزمان یا ملودی با آکورد های همراهی کننده شنیده می شود. برای توصیف این موارد گوناگون، اصطلاح بافت موسیقیایی به کار می رود. اصطلاحی که به تعداد لایه های صوتی همزمان، به نوع (ملودی یا هارمونی) و به چگونگی ارتباط آن ها با یکدیگر اشاره دارد.
انواع بافت ها در تئوری موسیقی:
۱: بافت مونوفونیک:
یک خط ملودی تنها و بدون همراهی، بافتی مونوفونیک به معنای تک صدایی دارد. اگر شما خود به تنهایی یک آواز بخوانید، آواز شما نوعی بافت مونوفونیکی خواهد بود. اجرای همزمان یک خط ملودی توسط چند ساز یا آوازه خوان نیز بافت مونوفونیک حجیم تر و غنی تری را خواهد ساخت.
۲: بافت پلی فونیک:
اجرای همزمان دو یا چند خط ملودیک که اهمیت و جذابیت کم و بیش یکسانی را داشته باشند را بافت پلی فونیک یا چند صدایی می گویند که به این نوع بافت کنتروپوان نیز گفته می شود.
مفهوم اکتاو در تئوری موسیقی (octave):
در تئوری موسیقی دیدیم که تعدادی از تن های متفاوت از لحاظ زیر و بمی، اسامی یکسانی دارند. اگر یک تن را مبنا قرار داده و آز آن شروع کرده و تن های دیگر را به ترتیب بنویسیم، هشتمین تن از لحاظ نام، با تن اول یکی است. به طور مثال اگر از نت دو به ترتیب شروع به حرکت کنیم، هشتمین نت نیز به نام دو می باشد اما صدای آن دارای کیفیت موسیقیایی مشابه با صدای نت اولی ولی زیر تر است که به آن اکتاو اولین نت می گوییم.
حال اگر هشتمین نت را شماره ۱ بنامیم و ادامه دهیم رشته دیگری از نت بدست می آید که همگی اکتاو های رشته نت های قبلی می باشند و اگر این کار را همین طور ادامه دهیم، اکتاو های دیگری در موسیقی بدست می آید. وسعت تن ها در موسیقی حدود ۹ اکتاو و در گیتار کمتر از چهار اکتاو می باشند.
وسعت صدای کسی که تعلیم آواز ندیده است به طور معمول میان ۱ تا ۲ اکتاو و وسعت صوتی پیانو بیش از هفت اکتاو است.
هنگامی که دو آوازه خوان زن و مرد یک ملودی را با هم می خوانند، اغلب آنها به فاصله یک اکتاو از یکدیگر اجرا می کنند. زیرا صدای اغلب خانم ها یک اکتاو از صدای آقایان زیر تر است و این در طبیعت آنها نهادینه شده است.
خطوط حامل:
خطوط حامل در تئوری موسیقی پنج خطی هستند موازی و به یک فاصله که نت ها روی خطوط یا بین خطوط جای گیری می شوند. ترتیب خطوط حامل از پایین به بالا می باشد. در خطوط حامل هر چه به سمت بالا بیاییم صداها زیر تر می شود.

میزان در تئوری موسیقی
هر جمله موسیقی از لحاظ زمان به قسمت های مساوی تقسیم می شود که هر یک از آن ها را میزان و خط قائمی که آن ها را از یکدیگر مشخص می کند، خط میزان می گویند.

شکل نت ها و نام شکل نت ها:

تذکر: در نام گذاری نت ها به شیوه ایرانی ، بیشتر به شکل نت ها توجه شده ولی در نام گذاری انگلیسی نسبت زمانی نت ها مد نظر بوده است.
قرارداد زیبا نویسی نت ها:
در تئوری موسیقی اگر نتی در نت های دسته دار (غیر از نت گرد) روی خط سوم یا بالا تر از آن نوشته شود، دسته ی آن معمولا به سمت پایین خواهد بود و اگر پایین تر از خط سوم نوشته شود دسته ی آن معمولا به سمت بالا خواهد بود.

دیدگاهها