آشنایی کامل با ساز دف

معنای لغوی دف:

در لغت نامه دهخدا چنین آمده است: چنبری که پوستی بر آن کشند و قوالان نوازند.

(لغت محلی شوشتر، نسخه ٔ خطی): چنبری باشد که پوستی بر آن چسبانند و قوالان نوازند. (از برهان)

نام ساز معروف. (غیاث) (آنندراج). طبل و دهل و طبل یک پوسته و تبوراک. (ناظم الاطباء):

سازی که اساساً عبارتست از قابی که بر یک طرف و گاه دو طرفش پوست کشیده شده است و با زدن یا کشیدن انگشتان بر آن

و در صورتی که مثلاً دارای زنگ باشد با تکان دادن نواخته می شود.

در فرهنگ فارسی چنین آمده است که:  یکی از آلات موسیقی که دارای چنبر و چوبی و پوست نازک، است و

با سر انگشتان نواخته می شود دایره، باتره ( اسم ) چنبریست که پوستی بر آن چسبانند و قوالان آنرا با انگشت نوازند .
پهلو از هر چیز یا کناره آن.

در فرهنگ معین:  (دَ فّ) [ معر. ] (اِ.) یکی از سازهای ضربی .، ~ کسی را تر کردن کنایه از:

۱ – بی اثر کردن کار کسی . ۲ – رسوا ساختن.

در فرهنگ فارسی عمید:  دَف، یکی از سازهای کوبه ای در موسیقی ایرانی است که شامل

حلقه ای چوبی است که پوست نازکی بر آن کشیده اند و با ضربه های انگشت می نوازند.

این ساز از سازهای ضربی ایرانی شبیه به دایره ولی بزرگ تر از آن و با صدای بم تر است. “

در دانش‌نامه آزاد فارسی عمید: ” از سازهای کوبه ای دارای پوست یک طرفه (ممبرانوفون های یک طرفه)

جزو سازهای خانوادۀ دایره است. این ساز، از لحاظ ابعاد و شیوۀ استفاده، با دیگر سازهای خانوادۀ دایره متفاوت است.

دف متشکل است از قابی دایره شکل و چوبی که بر یک طرف آن پوست کشیده می شود. در جدارۀ داخلی قاب و دورتادور آن

زنجیرهایی با سه ردیف حلقۀ فلزی نصب می شود. “

تعریف ساز دف:

ساز دف ساز معروفی از خانواده سازهای کوبه‌ای و پوستی می‌باشد که قدمت بسیار زیاد و هم چنین شهرت جهانی دارد.

شاکله و اسکلت اصلی دف را قاب دف می گویند که از جنس چوب بوده و پوست روی آن سوار می‌شود. هم‌چنین این ساز

از خانواده سازهای کوبه‌ای یک طرف باز می باشد به این معنی که فقط یک سمت آن (با پوست و یا طلق) پوشیده شده و سمت دیگر آن باز است.

تاریخچه دف:

روایات مختلف قدمت دف را به دوران حضرت سلیمان برمی‌گردانند و این گونه توصیف شده است که ساز دف اولین بار

در شب عروسی حضرت سلیمان و بلقیس نواخته شده است. هم چنین در روایات و کتب تاریخی نوشته شده است که

قوم بنی اسرائیل در برابر گوساله طلایی دف می‌نواختند. آنچنان که از کتاب‌های موسیقی و نوشته‌‌های اهل هنر و اشعار شاعران

بر می‌آید، در دوره‌ای که اسلام وارد ایران شد، از این ساز در مجالس عیش و طرب و هم‌چنین محافل اهل ذوق و عرفان برای

خواندن اشعار و ترانه ها استفاده میشده است .

در دوران قبل از اسلام نیز در موسیقی ایرانی و کردی از آن استفاده میشده که هم اینک می‌توان ردپای این ساز را

در موسیقی کردی پیدا نمود. بر طبق روایات بسیاری، ساز دف همواره در مراسم جشن نوروز در دوران هخامنشیان و ساسانیان نواخته میشده.

اجزای اصلی ساز دف:

ساز دف شامل 4 جزء اصلی می‌باشد که عبارت است از:

1: کمانه (قاب):

شاکله و اسکلت اصلی دف را قاب دف می گویند که از جنس چوب بوده و پوست روی آن سوار می‌شود.

2: شستی:

فرو رفتگی روی ساز را گویند که برای گرفتن و کنترل ساز استفاده می‌شود.

3: پوست:

پوست، جزئي از ساز می‌باشد که عمل نواختن ساز بر روی آن انجام می‌شود. عمدتا از پوست گوسفند، بز و آهو

استفاده می‌شود اما امروزه از پوست های پلاستیکی (طلق) نیز در صنعت ساخت دف استفاده می‌شود که دوام بالاتری در مقابل رطوبت دارند.

4: زنجیر (حلقه):

به حلقه های پیوسته ای که با فاصله یک سانتی‌متر از هم دور تا دور کمانه نصب می‌شوند، حلقه می‌گویند که بیشتر

برای نت‌های تزئینی و شورانگیز نمودن هر چه بیشتر ریتم از آن‌ها استفاده می‌شود.

انواع ساز دف:

 1- دف کوکی:

در این نوع دف، چوب استفاده شده در کمانه از جنس چوب آیوس آفریقایی می‌باشد که این نوع چوب قابلیت کشسانی

بسیار مناسبی را به ساز می دهد و هم چنین از مزایای دیگر این چوب مقاوت بالا و سبکی آن می‌باشد و هم چنین برای

نوازندگان امکان کوک این ساز را فراهم می‌کند.

2- دف خورشیدی:

قابلیت ویژه این ساز، پوست مصنوعی آن می‌باشد که کیفیت بسیار بالایی داشته که در برابر عوامل محیطی

همچون رطوبت و تغییر دما بسیار مقاوم است؛ همین عامل سبب حفظ کوک ساز و عدم افت کیفیت صوتی آن می‌شود.

همچنین حلقه‌های این ساز بسیار مرغوب است و با دقت خاصی به هم متصل شده‌اند تا خروجی صوتی دلنشینی داشته باشد.

3- دف کیوان ۴/۳:

این نوع دف برای هنرجویان نوجوان بسیار توصیه می‌شود چرا که دارای شستی بسیار عمیق برای راحتی هر چه بیشتر نوازنده بوده

و ساز بسیار سبکی است. این ساز می‌تواند به مدت ۴ سال به شکل عالی به نوازنده خود خدمت رسانی کند.

4- دف رکوردینگ:

جزو حرفه ای ترین مدل های ساز دف می‌باشد که یک نوازنده می‌تواند برای ضبط استودیویی و یا اجراهای کنسرت و تکنوازی از آن استفاده نماید.

مقام های دف:

به ریتم های مشهوری گفته می‌شود که در طی تاریخ به صورت سینه به سینه و شفاهی نقل شده است.

مقام های مشهور دف عبارت اند از:

دائم: این مقام ریتم دوچهارم دارد.

حی الله الله

حی الله: این مقام ریتم چهارچهارم دارد.

غوثی

ذکر دوم

حی یا هو

هلگرتن

حی یا قیوم

سقزی: این مقام ریتم شش هشتم دارد.

گریان (به کردی: گه‌ڕیان) به معنی چرخیدن. نام نوعی رقص و نیز یکی از مقامات تنبور است. این مقام لنگ دارای ریتم هفت هشتم است.

برترین برند‌های ساز دف:

بهترین مارک دف برای هنرجویان مبتدی:

برند حبیبی (دف الیت، خورشیدی و سفید)، برند ماهور (دف الیت، خورشیدی و طرح پوست) و برند نغمه (دف خورشیدی)

بهترین مارک دف برای هنرجویان متوسطه:

برند حبیبی (دف سفید طلقی)، برند محمد فواد (دف پوستی) و برند پادوک (دف پوستی)

بهترین مارک دف برای هنرجویان حرفه‌ای:

برند حیدر محمدی (دف پوستی)، برند هاپا (دف کوکی)، برند ناژوان (برای افرادی که صدای بم می پسندند) و دف های مرغوب برند حبیبی و ماهور.

برترین نوازندگان دف:

بیژن کامکار

مسعود حبیبی

هژار زهاوی

پیام عزیزی

حسین رضایی‌نیا

هانا کامکار

محسن کثیرالسفر

پیروز ارجمند تاج‌الدینی

بهنام سامانی

محمدصادق اسحاقی گرجی

حریر شریعت‌زاده

همایون نصیری

مجید خلج و..

گردآوری شده توسط: تیم موسسه dordo

https://dordo.ir/product/%d8%a2%d9%85%d9%88%d8%b2%d8%b4-%d8%af%d9%81/

آموزش تنبک جلسه اول – 10 ساعت اموزش تنبک و جزوه تمبک

آموزش تنبک و دف – پکیج طلایی – آموزش از صفر تا حرفه ای

برای اطلاعات بیشتر راجع به پکیج و ارتباط با مدرس یا مشاوران ما میتوانید با ما تماس بگیرید:

۰۹۳۸۷۴۵۵۴۴۸

۰۹۳۷۸۹۵۷۷۳۸

آیدی های تلگرام ما:

dordo1@

dordo2@

پیج اینستاگرام موسسه dordo:

dordo_ir

لینک صفحه آپارات ما

لینک پیج اینستاگرام موسسه

لینک تمام پکیج های آموزشی سایت dordo

لینک صفحه اصلی گوگل

لینک مقالات سایت

لینک بازگشت به صفحه اصلی سایت

لینک آموزش های رایگان ما